तूर आणि फवारणी व्यवस्थापन संपूर्ण माहिती पहा गजानन जाधव.
1) तुरीच्या पाणी व्यवस्थापनातील संभ्रम आणि गैरसमज
तुरीच्या पीक व्यवस्थापनात पाणी आणि फवारणीसंबंधी अनेक शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम आहे. सर्वसाधारणपणे, तुरीला भर फुलोऱ्यात पाणी न देण्याची शिफारस केली जाते, त्याऐवजी फुलांच्या सुरुवातीला, फुलांच्या शेवटी आणि दाणे भरताना पाणी द्यावे. परंतु, मागच्या आठवड्यात अनेक ठिकाणी पाऊस झाल्यामुळे अनेक शेतकऱ्यांचे व्यवस्थापन बदलले आहे. पाऊस पडून गेल्यामुळे आता पाणी द्यायचे की नाही, तसेच जास्त ओलावा झाल्यास काय व्यवस्थापन करावे, याबद्दल व्हिडिओमध्ये सविस्तर मार्गदर्शन केले आहे.
2) फुलगळ झाल्यास नवीन फुलांसाठी व्यवस्थापन
जर शेतकऱ्यांनी पाणी दिले असेल आणि त्यानंतर मोठा पाऊस झाला असेल किंवा इतर कोणत्याही कारणामुळे तुरीची फुलगळ मोठ्या प्रमाणात झाली असेल, तर घाबरून जाण्याची गरज नाही. अशा परिस्थितीत नवीन फुलधारणा होण्यासाठी विशेष फवारणी करण्याचा सल्ला दिला आहे. यासाठी १२:६१:०० (१०० ग्रॅमऐवजी १५० ग्रॅम) आणि ‘झेप’ (१५ मिलीऐवजी २०-२५ मिली) याचा डोस वाढवून फवारणी करावी. हा उपाय केल्यास नवीन फुलं लागण्यास आणि तुरीला नवीन फांद्या फुटण्यास मदत होते. शक्य तितक्या लवकर हा फवारा घेणे आवश्यक आहे.
3) पाऊस झाल्यानंतर पाणी व्यवस्थापन
ज्या शेतकऱ्यांनी आधी पाणी दिले नव्हते, पण मोठा पाऊस पडला आहे, अशा शेतकऱ्यांचा प्रश्न असतो की आता परत पाणी द्यावे की नाही. जर पाऊस झाल्यानंतर जमिनीत पुरेसा ओलावा असेल, तर लगेच परत पाणी देण्याची गरज नाही. दुसरे पाणी भर फुलात न देता थेट शेंगा भरताना (दाणा भरताना) द्यावे. जर ओलावा असताना खत द्यायचे असेल, तर तुम्ही २०:२०:० किंवा २४:२४:०८ यांसारखी खते देऊ शकता.
4) तुरीच्या फवारणीचे वेळापत्रक (पहिला फवारा)
तुरीला दोन महत्त्वाच्या फवारण्या करण्याची शिफारस केली आहे. पहिला फवारा कळी अवस्थेत किंवा फुलांना सुरुवात होताना घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, तो चुकला नाही पाहिजे. या फवारणीसाठी आळीनाशकामध्ये ‘इमान’ (१० ग्रॅम) किंवा ‘मस्केट’ (३० मिली) वापरावे. यासोबत फुलांची संख्या वाढवण्यासाठी ‘झेप’ (१५ मिली), १२:६१:०० (१०० ग्रॅम) आणि मादी फुलांची संख्या वाढवण्यासाठी ‘झिंक डीटीए’ घ्यावे. जर पहिला फवारा वेळेवर झाला नसेल आणि फुलं भरपूर लागली असतील, तर थेट दुसऱ्या फवारणीऐवजी आधी याच घटकांचा वापर करून पहिली फवारणी घ्यावी.
5) दुसऱ्या फवारणीचे व्यवस्थापन (भर फुलोरा अवस्था)
दुसरा फवारा भर फुलोरा अवस्थेत, म्हणजेच ५०% फुलं लागल्यानंतर घ्यावा. या फवारणीत आळीनाशकामध्ये ‘रावडी’ (१५ मिली) किंवा ‘सिंजो’ (१० मिली) वापरावे. हे आळीनाशक शेंगातील अळी आणि शेंगमाशी (मुकण) यावर नियंत्रण मिळवते. चांगले परागीभवन (Pollination) होण्यासाठी बोरॉन (Boron) वापरावे. सोबतच फुलांचे रूपांतर शेंगांमध्ये लवकर होण्यासाठी ‘रायबा’ किंवा ‘भरारी’ यांसारखे घटक वापरावेत. विद्राव्य खतांमध्ये ०:५२:३४ (शून्य बावन चौतीस) वापरता येते.
6) बुरशीनाशक आणि संभ्रम निवारण
जर हवामान स्वच्छ असेल, तर फवारणीमध्ये कोणत्याही बुरशीनाशकाचा वापर करण्याची गरज नाही. मात्र, जर धुके (धुवारी) असेल, तर पहिल्या किंवा दुसऱ्या दोन्ही फवारण्यांमध्ये ‘प्रोपीको’ (१५ मिली) किंवा ‘सुकाई’ (३० मिली) यापैकी कोणतेही बुरशीनाशक वापरावे. शेतकऱ्यांनी कोणत्याही परिस्थितीमध्ये गोंधळून न जाता, फुलोऱ्यात पाणी न देण्याचा नियम पाळावा आणि सांगितलेल्या वेळेनुसार योग्य घटकांचा वापर करून फवारण्या कराव्यात, जेणेकरून तुरीचे उत्पादन चांगले मिळेल.
